مشکات

◾️ عهدنامه ننگین ترکمنچای پیمانی است که دراول اسفند 1206 شمسی پنجم شعبان 1243 قمری (21 فوریه 1828میلادی) میان ایران و روس در قریه ترکمانچای به امضا رسید که به همین دلیل به «عهدنامه ترکمانچای» مشهور شد.

◾️برای امضای این پیمان از سوی فتحعلی شاه، پادشاه ایران، میرزا ابوالحسن‌خان شیرازی و الله‌یارخان آصف‌الدوله و از سوی امپراتوری روسیه، ایوان پاسکویچ حضور داشتند.

◾️این پیمان در پی شکست قوای نظامی ایران در جنگ دوم با قوای روس امضا شد و به موجب آن ـ که از عهدنامه گلستان هم شوم‌تر بود ـ ولایات ایروان و نخجوان به روسیه واگذار و مرزها معین شد.

◾️همچنین علاوه بر غرامتی که ایران پرداخت کرد، حق کشتیرانی در دریای خزر مجدداً برای روس‌‏ها به تأیید رسید. به علاوه، اتباع روسیه در ایران از حقوق کاپیتولاسیون و مصونیت قضایی برخوردار شدند!

◾️دولت روسیه در برابر آن همه منافع، تنها ولیعهدی عباس میرزا و رساندن او را به تخت سلطنت تأیید کرد 

⚫️مفاد عهدنامه ترکمنچای چه بود؟

1- واگذاری خانات ایروان و نخجوان به دولت روسیه و تخلیه تالش و مغان از سپاه ایران.

2- پرداخت 10 کرور تومان (پنج میلیون تومان) به طور اقساط از طرف ایران به روسیه به عنوان غرامت جنگی.

3- اجازه عبور و مرور آزاد به کشتی‌های تجاری روسی در دریای خزر.

4- رضایت به انعقاد یک عهدنامه تجاری بین ایران و روسیه و حق اعزام کنسول و نمایندگان تجاری به هر منطقه از مناطق ایران که روس‌ها لازم بدانند.

5- حمایت روسیه از ولیعهدی عباس میرزا و کوشش در به سلطنت رساندن وی پس از مرگ شاه.

6- استرداد اسرای طرفین.

7- اعطای حق قضاوت کنسولی ( کاپیتولاسیون )به اتباع روسیه.

8- علاوه بر امضای معاهده ترکمنچای زیر فشار روس‌ها، یک عهدنامه تجاری نیز با آنان به امضا رسید که تمام بازار ایران را بدون هیچ مانعی در اختیار روس‌ها قرار می‌داد.

🇮🇷