مشکات

 دهمین پیشوا
یڪے از آثار ماندگار امام هادے علیه السلام زیارت جامعه ڪبیره است ڪه یڪے از قوے ترین سندهاے شناخت امامت راستین به شمار مے آید.اهمیت این زیارت زمانے آشڪار مے شود ڪه با دوران پیشواے دهم بیشتر آشنا شویم.در آن زمان،عده اے در ستایش عظمت امامان مبالغه مے ڪردند و گاه امامان را تا حد خدایے بالا مے بردند و گروهے را به خود جذب ڪرده بودند.
امام هادے علیه السلام با تڪذیب سخن این گروه و اعلام بیزارے از آنها،زیارتے با بلاغت ڪامل آموزش مے دهد تا به وسیله آن بتوان هر یڪ از ائمه را زیارت ڪرد.زیارت جامعه،امامت را رمز و راز فلسفه سیاسے اسلام مے داند و به همه مؤمنان یادآورے مے ڪند ڪه حڪومت عدل الهے از آنِ پیشوایان معصوم است.
مبارزات فرهنگے دهمین پیشوا
اگرچه دوران امام هادے علیه السلام ،عصر خفقان و استبداد بود و حضرت براے فعالیت فرهنگے،آزادے عمل نداشت،ولے با گروه هاے منحرف عقیدتے همچون غلوڪنندگان در حق معصومان و صوفیه مبارزه فرهنگے مے ڪرد.براے مثال،آن حضرت در پاسخ به مشڪلات اهالے اهواز،رساله اے در علم ڪلام نوشت.مناظره هاے علمے،برطرف ساختن شبهه هاے دینے و پاسخ گویے به مسائل گوناگون،از دیگر فعالیت هاے فرهنگے حضرت به شمار مے آید.همچنین راویان و محدّثان بزرگے را تربیت ڪرد تا میراث بزرگ معارف اسلامے را به نسل هاے بعد منتقل ڪنند.شیخ طوسے تعداد این شاگردان را 185 نفر مے داند ڪه با توجه به شرایط نامساعد دوران آن حضرت،تعداد قابل توجهے است و از تلاش گسترده آن حضرت خبر مے دهد.در میان شاگردان آن حضرت،نام دانشمندان سرشناسے چون فضل بن شاذان،عبدالعظیم حسنے،حسن بن علے ناصر ڪبیر،ایوب بن نوح و عثمان بن سعید به چشم مے آید.
زمینه سازے فرهنگ انتظار
در دوران عباسے،فشار و اختناق دستگاه خلافت در مورد امامان معصوم رو به افزایش بود.این در حالے است ڪه شیعه در آستانه غیبت قرار مے گرفت ڪه تحولے شگرف شمرده مے شد.به همین دلیل،امام هادے علیه السلام به عنوان پناه گاه مردم،درصدد آماده سازے مردمان براے پذیرش این تحول جدید بود.ایشان در روایتے فرمود:«جمعه،روز نوه ام مهدے علیه السلام است ڪه گروه جویاے حق گرد او جمع مے شوند و اوست ڪه زمین را پر از عدل و داد مے ڪند،همان گونه ڪه پر از ستم جور شده است.»یا فرمود:«زمانے ڪه پیشوایتان از میان شما رفت،هر آن منتظر فرج باشید».
ریشه ها و نتایج تڪبر
در سیره تربیتے امام هادے علیه السلام براے زدودن صفات ناپسند از وجود آدمے،به ریشه ها و زمینه هاے خودپسندے و عواقب زیان بار آن اشاره شده است.امام دهم در روایتے در این مورد هشدار داده و فرموده است:«هرڪس ازخودراضے باشد،غضب ڪنندگان بر او بسیار خواهند شد.»صفت خودبزرگ بینے نه تنها انسان را در معرض خشم مردم،بلڪه مورد غضب الهے قرار مے دهد.عذاب دوزخ و محرومیت از لطف الهے،از دیگر نتایج این صفت ناپسند است.
شهادت حضرت
امام هادے علیه السلام در سوم رجب سال 254 ه .ق به دستور معتز و با سمے ڪه در آب انار ریخته شده بود،مسموم شد و به شهادت رسید.در آن روز بسیارے از بنے هاشم و دیگران در منزل امام جمع شده بودند و شیون مے ڪردند و فریاد مے زدند:«وای بر ما از بے ڪسے و بے یارے!واے بر مستمندان و یتیمان از تنهایی!»سپس امام حسن عسڪرے علیه السلام بر بدن پاڪ آن حضرت نماز خواند.
سیل عاشقان آن حضرت ڪه خبر شهادت ایشان را شنیده بودند،با اندوهے از تأثیر و اندوه براے تشییع جنازه آن حضرت گرد آمدند،انبوهے مردم آن قدر زیاد بود ڪه حرڪت ڪردن در بین آن همه جمعیت براے امام حسن عسڪرے علیه السلام مشڪل شده بود.